کد مطلب:19168 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:10

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

نقش ياد قيامت در جهاد چگونه است؟

كسي كه در چنگال آرزوهاي دراز و هواي نفس گرفتار باشد هر بهانه واهي را دست آويز قرار داده از جهاد با دشمن مي گريزد؛ گاهي هواي گرم فصل تابستان را مساعد نمي بيند و زماني هواي سرد فصل زمستان را نامساعد تشخيص مي دهد و گاهي مي گويد زندگي فلج و اقتصاد بيمار است؛ «فرح المُخلَّفون بمعقدهم خِلاف رسول الله وكرهوا اَن يُجادلوا بأموالهم وأَنفُسِهم في سبيل الله وقالوا لا تنفروا في الحَرِّ قُل نارُ جهنّم أَشدُّ حَرّاَ لوكانوا يَفقهون» توبه/81؛ [آنان كه خوشحالند كه از حكم جهاد در خدمت رسول خدا(ص) تخلف ورزيدند و مجاهدت به مال و جانشان در راه خدا بر آنان سخت ناگوار بود و مؤمنان را هم از جهاد منع كرده و به آنان مي گفتند: شما در اين هواي سوزان از وطن خود بيرون نرويد، آنان را بگو آتش دوزخ بسيار سوزان تر از هواي گرم است، اگر مي فهميديد؛ يعني كسي كه به ياد قيامت است، حرارت‎ها و ساير دشواري‎هاي دنيا براي او قابل تحمّل است.

امير مؤمنان(ع) هنگامي كه سپاهيانش را به جبهه حق عليه باطل دعوت مي كرد گروهي مي گفتند: اكنون هوا سرد است، صبر كنيد تا هوا گرم شود و گاهي مي گفتند: اكنون هوا گرم است، در تابستان چه جاي نبرد و پيكار است؟ حضرت علي(ع) فرمود: شما كه با اين بهانه‎ها از شركت در جبهه حق عليه باطل خودداري مي كنيد و با حرارت و برودت دنيا نمي‎توانيد صبر كنيد با حرارت قيامت چه مي كنيد؟! (نهج البلاغه، خطبة 27)

خداوند با ذكر اين آيه، مومنان را به جهاد تشويق و به آنان وعده پاداش نيكو داد و در يك داد و ستد، رستگاري را از آنان دانست كه از جهاد استقبال مي كنند: «إِنَّ الله إشْتَري مِن المُؤمنين أَنفُسهم وأموالَهُم بِأَنّ لَهُم الجَنّة يُقاتلون في سَبيل الله فيَقتلون ويُقتلون وَعداً عَليه حَقّاً في التّوراةِ والإنجيل والقُران ومَن أوفي بِعَهدِه مِن الله فَاسْتَبْشروا بَبَيعكم الّذي بايعتُم به و ذلك هو الفوز العظيم التّائبون العابِدوُن الحامِدوُن السّائِحوُن الرّاكِعوُن السّاجِدوُن الامروُن بِالمَعروف و النّاهونَ عَنِ المنكر والحافظون لِحُدود الله وبشّر المؤمنين» توبه/111ـ112؛ [خدا جان و مال اهل ايمان را به بهاي بهشت خريده است. همان كساني كه در راه خدا مي جنگند ومي كشند و كشته مي شوند. اين وعده قطعي است بر خدا و عهدي است كه در تورات و انجيل و قرآن ياد فرموده و از خدا با وفاتر به عهد خود كيست؟ اي اهل ايمان شما به خود در اين معامله بشارت دهيد كه اين معاهدة با خدا، به حقيقت، سعادت و پيروزي بزرگي است. بدانيد كه تائبان، پرستندگان، سپاس گزاران، روزه داران، نماز با خضوع گزاران، امر به معروف و نهي از منكر كنندگان، نگهبانان حدود الهي و مؤمنان را، اي رسول ما به هر ثواب و سعادت، بشارت ده].

ويژگي‎هاي ياد شده همه از اوصاف كساني است كه جان و اموال خود را در راه خدا فروختند و جهادگر راه او به شمار آمدند. اينان در حقيقت، تشنگان آب زلال زندگاني جاودانه اند كه در راه او اين گونه بسيج مي شوند و از محدودة طبيعت مي گذرند. بنابراين، ياد معاد برنامه‎هاي پيكار، خون ريختن در ميدان نبرد و شهيد شدن در راه خدا را تبيين مي كند و حق تعالي پاداش شايسته به نيكوكاران عنايت خواهد فرمود: «إِنَّ الله لا يُضيعُ أجر المحسنين» توبه/120

گفتني است كه، از نظر قرآن ياد قيامت تنها با جهاد بدني تحقق نمي پذيرد، بلكه لازم است گروهي، جهادگر سنگر فرهنگي باشند، تا از اين طريق مردم را با معارف ديني آشنا سازند: «وما كان المؤمنونَ لِيَنفروا كافّةً فلولا نَفَرَ مِن كُلّ فِرقةٍ منهم طائفة ليتفقّهوا في الدّين ولينذروا قومهم إذا رَجَعُوا إليهم لَعلّهم يَحذَرُون» توبه/122؛ نبايد همه به جبهه‎ها كوچ كنند، بايد گروهي به مراكز فرهنگي و مكتبي بروند و وظيفه اين گروه مانند وظيفه مرزداران است. مرزبانان در حفظ مرزها مي كوشند و اينان موظفند مرز عقيده مردم را از دشمنان مكتب پاك نگه داشته، و آن را به نسل آينده بسپارند و به قوم خود بياموزند، باشد كه مردم خدا ترس شده، از نافرماني او حذر كنند. بنابراين، آغاز و انجام جبهه‎هاي نبرد با ياد معاد آميخته است و جبهه و پشت جبهه را ياد قيامت حفظ مي كند. آن كس كه به فكر قيامت نيست نه اهل جبهه و جهاد است و نه اهل پشتيباني از آن. پس انسان مجاهد است كه با شركت در اين داد و ستد سود آور، در قيامت وارد بهشت مي گردد. از اين رو به سوي اين هدف والا مي شتابد؛ زيرا هم خود را پاك كرده و هم در اصلاح جامعه كوشيده و هم قانون خدا را حفظ و حراست كرده است.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)